Đậu ván trắng - Vị thuốc quý của người Việt

Cây đậu ván trắng có thể chế biến ra nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng, phù hợp với khẩu vị của người Việt. Hiện nay, loại cây này được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc Đông y cổ truyền, giúp nâng cao sức khỏe cơ thể. Cùng tìm hiểu ngay.

1. Sơ lược về cây đậu ván trắng

Cây đậu ván trắng

Cây đậu ván trắng có hoa và quả rất bổ. Quả đậu dẹt, mỏ cong giống đậu Hà Lan, hoa đậu màu trắng. Khi quả đậu già sẽ thu được hạt, có thể đem phơi hoặc sấy khô, ăn vào có vị nhạt, mùi hơi tanh.

Ở Việt Nam, loại cây này được trồng phổ biến ở miền núi thấp, các vùng đồng bằng, trung du.

Cây đậu ván được chia làm 2 loại: Đậu ván trắng và đậu ván tím (khác biệt về màu hoa, quả và hạt đậu).

Trong khuôn khổ của bài viết, chúng tôi sẽ đi sâu vào phân tích lợi ích sức khỏe của cây đậu ván trắng. Loại cây này còn có nhiều tên gọi khác như: Đậu biển, bạch đậu, bạch biển đậu, thúa pản khao (cách gọi của người Tày), tập bẩy pẹ (Cách gọi của người Dao),...

2. Lợi ích sức khỏe từ cây đậu ván trắng

Không chỉ Đông y, cây đậu ván trắng còn gây tò mò, nhận được sự quan tâm của giới y học hiện đại với nhiều lợi ích chưa được khai phá hết.

2.1 Theo y học hiện đại

Sau nhiều nghiên cứu, cây đậu ván trắng được xác định có chứa các thành phần hóa học nổi bật sau:

• Chất béo: 1.8%

• Protein: 22.7%

• Carbohydrate: 57%

• Khoáng vi lượng bao gồm: Sắt: 0.001%, Photpho: 0.052%, Calcium 0.046%.

• Vitamin nhóm A, B1, B2, C,...

• Men Tyrosinase, Acid Cyanhydric.

• Axit amin: Tyrosine, Arginine, Tryptophan, Lysin,...

Dưới góc độ của y học hiện đại, cây đậu ván trắng giúp giải độc, chống nôn mửa do ngộ độc thức ăn, tiêu diệt trực khuẩn lỵ, hỗ trợ điều trị viêm ruột cấp tính, cải thiện tình trạng viêm dạ dày, đau bao tử.

Lưu ý: Hạt đậu ván sau khi phơi khô có chứa Glycosid - một dạng độc tố xyanua, do đó chỉ nên dùng khi đã được rang vàng hoặc được nấu chín kỹ. Khi nấu nhớ mở nắp nồi.

2.2 Theo Đông y

Hoa đậu ván và quả đậu vừa thu hoạch

Trong Đông y, đậu ván có vị ngọt, tính ấm, không độc giúp kiện tỳ, trừ thấp, giải độc, hòa trung,...

Một số bài thuốc bổ, đậu ván giúp chữa các chứng đau bụng, giải độc nhân ngôn, giải độc thực phẩm (rượu, thịt, cá,...), bổ tỳ vị, giải phiền khát, chữa tả lỵ, xích bạch đới,...Quả non thu hoạch sớm là rau củ để ăn, quả già phơi khô hạt, bảo quản lại.

Kiêng kỵ: Người đầy bụng, tỳ vị hư hàn nên thận trọng khi sử dụng.

2.3 Các bài thuốc quý từ cây đậu ván trắng

Hiện nay, nhiều bài thuốc quý từ đậu ván trắng vẫn được lưu truyền trong dân gian, đến gần hơn với cuộc sống người dân, giúp sức khỏe của cộng đồng được nâng cao.

Bài thuốc 1: Giúp giảm đau xương khớp, cải thiện tình trạng tê bì chân tay.

Nguyên liệu: Rễ đậu ván trắng phơi khô (30g).

Cách thực hiện: Đem rễ đậu ván sắc kỹ với nước, đun đến khi nước cô lại thì tắt bếp, chia đều uống nhiều lần trong ngày.

Bài thuốc 2: Cải thiện tình trạng tiểu ra máu.

Nguyên liệu: Lá đậu ván trắng còn tươi (20 - 30g).

Cách thực hiện: Đem lá đậu ván đã chuẩn bị, sao vàng, sắc uống, mỗi ngày uống 2 - 3 lần.

Bài thuốc 3: Trị viêm ruột cấp tính.

Nguyên liệu: Hoa đậu ván trắng 60g

Cách thực hiện: Đem sắc lấy nước uống, đun đến khi cô lại khoảng 2 bát nước, chia đều uống trong ngày.

Bài thuốc 4: Tốt cho phụ nữ khí hư, kinh nguyệt không đều.

Nguyên liệu: Hoa đậu ván khô tán bột

Cách thực hiện: Pha với nước, uống lúc đói, ngày 2 - 3 lần.

Lưu ý: Khoảng 2g bột mỗi lần uống.

Bài thuốc 5: Giúp cải thiện tình trạng buồn nôn, tiêu lỏng, đầy tức ngực, cảm nắng.

Nguyên liệu: Hoa đậu ván trắng (8g), lá hoắc hương tươi (12g).

Cách thực hiện: 2 nguyên liệu đã chuẩn bị đem đi sắc, uống thay nước.

Bài thuốc 6: Tốt cho trẻ biếng ăn, lười ăn.

Nguyên liệu: Hoa đậu ván trắng (15 - 20g), đường

Cách thực hiện: Đem hoa đậu đi sắc với nước, nước bớt nóng thì cho thêm đường vừa đủ, uống hàng ngày thay nước, duy trì trong nhiều ngày.

Bài thuốc 7: Tốt cho người bị tiêu chảy, sốt, lý cấp hậu trọng.

Nguyên liệu: Hoa đậu ván (15 - 20g), trứng gà 1 quả.

Cách thực hiện: Cho hoa đậu và trứng vào luộc, trứng ăn riêng, uống nước hoa đậu luộc hoặc có thể nghiền hoa đậu khô thành bột, uống thay nước hàng ngày, ngày uống 3 lần.

Bài thuốc 8: Cái thiện nhiều bệnh lý về tiêu hóa.

Nguyên liệu: Hoa đậu (4 - 9g)

Có thể ăn sống như rau thường giúp chữa tiêu chảy, lỵ, xích bạch đới hạ, thanh nhiệt sinh tân, nhuận tràng,...

Đậu ván bắt đầu ra hoa và quả

Bài thuốc 9: Chữa chứng ra mồ hôi trộm, đổ nhiều mồ hôi ở trẻ.

Nguyên liệu: Đậu ván trắng sao chín, tán thành bột mịn.

Cách thực hiện: Pha bột đậu với nước, mỗi ngày uống từ 5 - 10g, uống liên tục trong nhiều ngày.

Bài thuốc 10: Tốt cho phụ nữ mang thai, bị động thai do ngã hoặc uống nhầm thuốc.

Nguyên liệu: Hạt đậu ván trắng (30g) nghiền thành bột mịn, sắc kỹ lấy nước uống.

Lưu ý: Để an toàn, thai phụ có thể hỏi ý kiến thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi áp dụng.

Bài thuốc 11: Chống nắng ngày hè

Nguyên liệu: Hạt đậu ván trắng và hoắc hương (mỗi loại 9g), hậu phác (8g), cam thảo (4g).

Cách thực hiện: Sắc nguyên liệu đã chuẩn bị, uống thay trà hàng ngày.

Bài thuốc 12: Chữa chứng kém ăn, đi ngoài tiêu lỏng, buồn nôn, lợm giọng, cải thiện chức năng tiêu hóa.

Nguyên liệu: Hạt đậu ván trắng, bạch truật (mỗi loại 250g), củ mài (100g)

Cách thực hiện: Hạt đậu ván đem tẩm với nước gừng, tách bỏ, sao qua. Củ mài cũng đem sao qua, sau đó nghiền củ và hạt thành bột mịn, trộn đều mỗi loại khoảng 5g uống cho 1 lần.

Lưu ý: Ngày uống 2 lần.

Với những bài thuốc đã được áp dụng phổ biến và đem lại hiệu quả nhất định. Mong rằng bài viết về cây đậu ván trắng hữu ích với bạn.

Ngày đăng: 08/08/2023 17:14:54