Jet lag là gì? Nguyên nhân và điều trị jet lag hiệu quả

Bạn đã bao giờ từng bị Jet lag khi đi máy bay chưa? Đây là hiện tượng xảy ra khá phổ biến ở nhiều người khi di chuyển qua nhiều nước có múi giờ khác nhau. Vậy hội chứng jet lag là gì và cách khắc phục khi bị jet lag ra sao, mời bạn đọc tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Jet lag là gì?

Hội chứng jet lag là một rối loạn giấc ngủ tạm thời ảnh hưởng đến sức khỏe của người đang di chuyển nhanh chóng qua nhiều múi giờ. Mỗi cơ thể đều có đồng hồ hay còn gọi là nhịp sinh học, nó phản tính tình trạng cơ thể khi tỉnh táo hoặc khi đang ngủ. Jet lag xảy ra do nhịp sinh học hoạt động theo múi giờ ban đầu của bạn, nhưng khi bạn đến một nơi khác nó sẽ thay đổi. Múi giờ càng lệch nhau, khả năng bị chứng jet lag càng cao.

Hội chứng jet lag là một rối loạn giấc ngủ tạm thời

Jet lag khiến cơ thể mệt mỏi vào ban ngày, cảm giác đau đầu, khó tỉnh táo thường xảy ra. Mặc dù là tình trạng tạm thời nhưng sẽ làm cho bạn không thực sự thư giãn, thoải mái trong những chuyến đi công tác hoặc du lịch. Tuy nhiên bạn vẫn có thể ngăn ngừa hoặc giảm thiểu hội chứng jet lag bằng nhiều cách khác nhau.

Nhận biết các triệu chứng của jet lag

Triệu chứng của hội chứng jet lag khá rõ ràng và không giống như tình trạng say xe thông thường. Nếu nhận thấy một trong những triệu chứng sau đây chứng tỏ bạn đã bị jet lag:

Triệu chứng của hội chứng jet lag khá rõ ràng

• Dễ Mất ngủ hoặc Khó ngủ, cảm thấy mệt mỏi vào ban ngày

• Độ tập trung kém, khó chịu

• Rối loạn tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, táo bón, co thắt…

• Xuất hiện dấu hiệu của bệnh trầm cảm nhẹ

• Khó ăn hoặc ăn uống không ngon miệng

• Mức độ triệu chứng ở mỗi người là khác nhau và jet lag thường kéo dài khoảng 1-2 ngày sau chuyến bay sẽ biến mất

Khi nhận thấy một trong những biểu hiện trên khi đi máy bay, điều đó chứng tỏ bạn bị jet lag. Để khắc phục hiện tượng này, bạn cần phải tìm ra nguyên nhân và giải pháp để tránh tình trạng sức khỏe tồi tệ hơn.

Jet lag xảy ra do nguyên nhân nào?

Mất cân bằng nhịp sinh học

Jet lag là hội chứng có quan hệ mật thiết với sự thay đổi của đồng hồ sinh học. Sự thay đổi này bị tác động bởi nhiều yếu tố như giấc ngủ, múi giờ, chu kỳ sáng tối...Cơ thể dễ bị mệt mỏi do chưa thích nghi được với môi trường mới.

Jet lag là hội chứng có quan hệ mật thiết với sự thay đổi của đồng hồ sinh học

Ngoài ra, sự mất cân bằng sinh học cũng làm cho quá trình điều hòa lượng hormon bị thay đổi. Từ đó ảnh hưởng đến tâm sinh lý và sức khỏe của bạn.

Sử dụng các chất kích thích

Việc sử dụng các chất kích thích như rượu bia, trà, caffeine, morphin... khiến đầu óc không tỉnh táo và ức chế quá trình hô hấp của cơ thể. Vì vậy, bạn có thể bị hôn mê khi vừa dùng chất kích thích trong khi ngồi máy bay.

Tình trạng sức khỏe yếu

Người có sức khỏe yếu thường dễ mắc hội chứng jet lag so với người bình thường. Ngoài ra, tỉ lệ người cao tuổi có thói quen sinh hoạt khó thay đổi cũng thường gặp phải hiện tượng này cao hơn so với người trẻ tuổi.

Đi từ Tây sang Đông, Bắc sang Nam

Những chuyến bay đi từ các nước ở phía Tây sang phía Đông bán cầu kích thích làm tăng mức độ triệu chứng của Jet lag. Lý do là bởi mức độ chênh lệch về múi giờ giữa hai bán cầu này rất cao.

Những chuyến bay đi từ các nước ở phía Tây sang phía Đông bán cầu kích thích làm tăng mức độ triệu chứng của Jet lag

Hơn nữa, khi di chuyển từ Bắc sang Nam, bạn sẽ phải chịu thêm tác động do sự thay đổi của thời tiết và môi trường. Vì vậy, cơ thể gặp khó khăn trong việc thích nghi.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào của jet lag, hãy đến bác sĩ để thăm khám. Tùy theo cơ địa của mỗi người mà mức độ ảnh hưởng của hội chứng jet lag cũng khác nhau. Bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp với mỗi người.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ bị hội chứng jet lag

Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị hội chứng jet lag. Cụ thể như sau:

• Múi giờ chênh lệch giữa điểm khởi hành và điểm đến càng cao thì nguy cơ mắc hội chứng jet lag càng gia tăng

• Những người thường xuyên di chuyển trên máy bay như phi công, tiếp viên hàng không hoặc người hay đi công tác, du lịch ở nhiều nước

• Bay về hướng Đông sẽ làm tăng nguy cơ bị jet lag do thời gian bị lùi lại trong khi đó bay về hướng Tây sẽ tăng thêm thời gian

• Người cao tuổi cần thời gian nhiều hơn để thích nghi và hồi phục khi bị jet lag hơn là với người trẻ tuổi

Cách chẩn đoán và điều trị hội chứng jet lag

Để chẩn đoán jet lag, bác sĩ thường đánh giá các triệu chứng do jet lag gây ra. Trong một số trường hợp, các triệu chứng của jet lag trở nên nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh đến gặp chuyên gia về giấc ngủ.

Jet lag có thể khắc phục được mà không cần phải điều trị. Khi đồng hồ sinh học của bạn thích nghi được với môi trường mới, hội chứng jet lag sẽ biến mất. Bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:

• Hãy đi ngủ theo đúng giờ ở nơi mà bạn đang sống

• Vận động cơ thể thường xuyên vào ban ngày ngay cả khi bạn thấy rất mệt mỏi

• Điều chỉnh ảnh sáng và nhiệt độ trong phòng

• Thay đổi thời gian ăn uống, sinh hoạt theo đúng thời gian nơi bạn đang sống

• Tắm nước ấm sẽ giúp bạn thư giãn, giải tỏa tinh thần và hỗ trợ giấc ngủ tốt hơn

Nếu bạn nhận thấy những triệu chứng jet lag không được cải thiện sau khi thử những cách trên, hãy đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Dưới đây là một số phương pháp bác sĩ có thể đưa ra cho bạn:

Dùng thuốc

Sử dụng thuốc là một cách giúp bạn phục hồi sức khỏe sau chuyến bay. Đó có thể là Thuốc ngủ để bạn Ngủ ngon hơn. Tuy nhiên, bạn sẽ thấy một số tác dụng phụ của thuốc như buồn nôn, mất trí nhớ, khó tập trung, Mộng du hoặc hay buồn ngủ vào ban ngày.

Sử dụng thuốc là một cách giúp bạn phục hồi sức khỏe sau chuyến bay.

Mặc dù sử dụng những loại thuốc ngủ có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ nhưng chúng có thể không làm giảm bớt các triệu chứng của jet lag. Những người chưa áp dụng các phương pháp điều trị khác thường được khuyên dùng các loại thuốc này.

Bổ sung melatonin

Melatonin là một loại hormone do não bộ tiết ra, có khả năng điều hòa chu kỳ của giấc ngủ. Lượng melatonin thường bắt đầu tăng lên vào buổi chiều tối và tăng cao vào ban để rồi giảm dần vào buổi sáng.

Melatonin là một loại hormone do não bộ tiết ra, có khả năng điều hòa chu kỳ của giấc ngủ

Bổ sung melatonin là phương pháp hiệu quả giúp bạn điều chỉnh đồng hồ sinh học phù hợp với nơi bạn đang sống. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng melatonin tiết ra có thể làm giảm các triệu chứng do jet lag gây ra.

Do mức độ an toàn và hiệu quả của hormone này chưa được kiểm định cụ thể nên bạn chỉ cần bổ sung một lượng vừa đủ vào cơ thể. Nếu lạm dụng melatonin quá nhiều có thể làm gián đoạn giấc ngủ và khiến cơ thể hay mệt mỏi và hay buồn ngủ vào buổi sáng. Đối với người bị động kinh hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng melatonin.

Liệu pháp ánh sáng

Việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời cũng là yếu tố ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học của cơ thể. Khi bạn đi du lịch qua nhiều nước, cơ thể phải thích nghi với nhiều lịch trình ban ngày khác nhau và điều chỉnh để giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ.

Bạn có thể áp dụng liệu pháp ánh sáng bằng cách dùng hộp đèn sáng để bàn, đèn treo trên đầu hoặc đèn bàn có ánh sáng phù hợp cho văn phòng

Phòng tránh jet lag bằng việc thay đổi chế độ sinh hoạt

Chế độ sinh hoạt khoa học là giải pháp hiệu quả giúp bạn ngăn chặn tình trạng jet lag. Bạn có thể áp dụng một trong những cách sau đây:

• Đến trước giờ quan trọng: thay vì đến đúng giờ ở các sự kiện hay cuộc họp nào đó, bạn hãy cố gắng đến sớm hơn một vài ngày để cơ thể thích nghi tốt hơn tại điểm đến

• Dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn trước chuyến đi, việc Thiếu ngủ chỉ khiến hội chứng jet lag trở nên nghiêm trọng hơn.

Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi trước mỗi chuyến bay

• Từ từ điều chỉnh lịch trình trước khi bay. Nếu bạn bay về hướng Đông, hãy ngủ sớm hơn một giờ trong một vài ngày trước khi đi và ngủ muộn hơn một giờ vào ban đêm nếu bay về phía Tây. Đồng thời thay đổi thời gian ăn uống gần với thời gian bạn sẽ ăn tại điểm đến

• Điều chỉnh việc tiếp xúc với ánh sáng nhằm thích nghi với thời gian mới. Nếu bay về hướng Đông, việc tiếp xúc với ánh sáng ban ngày giúp bạn thích nghi với múi giờ sớm nhanh hơn và ngược lại khi bay về hướng Tây, tiếp xúc với ánh sáng vào ban đêm giúp bạn thích nghi với múi giờ muộn hơn. Nếu thời gian bạn bay nhiều hơn 8 múi giờ tính từ múi giờ ở nơi khởi hành, tiếp xúc với ánh sáng vào sáng sớm cơ thể bạn có thể bị nhầm là hoàng hôn và ngược lại. Do vậy,bạn hãy đeo kính râm và tránh ánh sáng vào buổi sáng nếu bay về phía Đông nhiều hơn 8 múi giờ. Còn nếu bay về hướng Tây hơn 8 múi giờ, bạn nên tránh ánh sáng một vài giờ trước khi trời tối trong vài ngày đầu tiên.

• Điều chỉnh đồng hồ sinh học của bạn trước khi bay. Khi đến nơi, hãy cố gắng thức cho đến tối đêm ngay cả khi bạn cảm thấy mệt mỏi.

• Thay đổi thời gian ăn uống theo khung giờ nơi bạn đến

• Uống nhiều nước trong và sau chuyến bay để hạn chế tình trạng mất nước trên máy bay. Vì mất nước có thể khiến các triệu chứng jet lag trở nên nghiêm trọng hơn.

• Không uống rượu bia hoặc caffeine vì bạn có thể bị mất nước và khó ngủ

• Hãy cố gắng ngủ trên máy bay nếu khi đó là ban đêm tại điểm đến. Nếu bạn cảm thấy khó ngủ có thể đeo tai nghe, đeo băng che mắt, nút tai để chống tiếng ồn và ánh sáng. Nếu điểm đến của bạn đang là ban ngày, bạn không nên ngủ trên máy bay.

Jet lag không gây ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe và nó sẽ biến mất sau khi cơ thể bạn thích nghi với môi trường mới một vài ngày. Hãy áp dụng các cách điều trị trên đây và thay đổi lối sống sinh hoạt khi đến nơi mới để tránh bị jet lag.

Ngày đăng: 12/08/2023 00:01:46